Στα πλαίσια του έργου ORGANIKO LIFE+, διενεργήθηκε παγκύπρια έρευνα αγοράς για την κατανόηση του μοντέλου συμπεριφοράς του Κύπριου καταναλωτή βιολογικών τροφίμων. Στόχος ήταν να διερευνηθούν εις βάθος οι υφιστάμενες συμπεριφορές και συμπεριφοριστικές προθέσεις των Κύπριων καταναλωτών στην αγορά βιολογικών τροφίμων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον Δρ Παύλο Συμεού, Επίκουρο Καθηγητή στο Τμήμα Διοίκησης Ξενοδοχείων και Τουρισμού και την ομάδα του.

Για την επιλογή του δείγματος χρησιμοποιήθηκε τυχαία, στρωματοποιημένη αναλογική δειγματοληψία. Χρησιμοποιήθηκαν τηλεφωνικές και προσωπικές συνεντεύξεις. Η δειγματοληπτική μονάδα αφορούσε νοικοκυριά από όλες τις πόλεις της ελεύθερης Κύπρου και  οι συνεντεύξεις πάρθηκαν από ενήλικες μεταξύ των ηλικιών 18-65.

Η έρευνα διεξάχθηκε μεταξύ Απριλίου και Αυγούστου 2016: (11/04/2016-30/08/2016) με συνολικό δείγμα 420 νοικοκυριά. Το μέγεθος του δείγματος μας επέτρεψε να έχουμε ψηλή στατιστική ισχύ (0.83) για τη διεξαγωγή στατιστικής ανάλυσης.

Αποτελέσματα:

Το 35% των συνεντεύξεων αφορούσε άντρες και το 65% γυναίκες. Η μέση ηλικία ήταν 36.7 έτη. Μετρήθηκε το μορφωτικό επίπεδο, η επαρχία διαμονής, ο αριθμός των μελών στο νοικοκυριό, ο αριθμός των μη ενήλικων μελών, η οικογενειακή κατάσταση, το επάγγελμα και το εισόδημα του νοικοκυριού. Η έρευνά μας επιβεβαιώνει τις αρχές της θεωρίας της σχεδιασμένης συμπεριφοράς σύμφωνα με την οποία:

α) η στάση του καταναλωτή (ο βαθμός στον οποίο το άτομο έχει αναπτύξει μια θετική ή αρνητική αξιολόγηση ή εκτίμηση για τη συμπεριφορά)

β) η αντιλαμβανόμενη κοινωνική επιρροή (η αντιλαμβανόμενη κοινωνική πίεση για την υιοθέτηση ή όχι της συμπεριφοράς)

γ) ο αντιλαμβανόμενος έλεγχος της διενέργειας δράσης (η αντίληψη του ατόμου για τον βαθμό ευκολίας ή δυσκολίας να υιοθετήσει μία συμπεριφορά)

• προκαλούν τον σχηματισμό συμπεριφοριστικών προθέσεων και οδηγούν σε συμπεριφορές κατανάλωσης βιολογικών τροφίμων

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας:

–        Οι στάσεις των καταναλωτών προς την κατανάλωση βιολογικών τροφίμων είναι ιδιαίτερα θετικές.

–        Οι κοινωνικές νόρμες φαίνεται να γίνονται αντιληπτές σε μέτρια προς μεγάλη ένταση.

–        Οι ερωτώμενοι φαίνεται πως δεν αντιμετωπίζουν κάποιο ιδιαίτερο εμπόδιο στην πιθανή απόφασή τους να καταναλώνουν βιολογικά τρόφιμα, όμως θεωρούν πως τα βιολογικά τρόφιμα δεν είναι ευρέως διαθέσιμα και πως το νοικοκυριό δε διαθέτει τα χρήματα που απαιτούνται για την κατανάλωση βιολογικών τροφίμων.

–        Οι προθέσεις τους για να καταναλώσουν βιολογικά τρόφιμα στο μέλλον είναι σχετικά χλιαρές.

–        40% των νοικοκυριών έχουν αγοράσει βιολογικά τρόφιμα, ενώ η συχνότητα της αγοράς, ενημέρωσης, συζήτησης και άλλων σχετικών συμπεριφορών είναι μέτρια.

Η φυσική εμφάνιση των βιολογικών τροφίμων δεν φαίνεται να επηρεάζει την αγορά τους, θεωρούν πως δεν γνωρίζουν αρκετά, δεν εμπιστεύονται ιδιαίτερα τους παραγωγούς, αλλά προτιμούν τους Κύπριους παραγωγούς. Επίσης, είναι ξεκάθαρο πως θεωρούν τα βιολογικά τρόφιμα ακριβότερα και είναι λόγος για να μην αγοράσουν.

Στο μέσο νοικοκυριό:

–        το 53% του ελαιόλαδου και των αυγών είναι βιολογικής παραγωγής, ενώ

–        43% αφορά τα φρούτα και λαχανικά και γύρω στο 20% για το ψωμί, το κρέας και τα γαλακτοκομικά.

Σχετικά με την προτίμηση σημείου αγοράς βιολογικών τροφίμων:

–        Το κατάστημα βιολογικών τροφίμων και η υπεραγορά είναι το σημείο επιλογής για αγορά από το 65% των νοικοκυριών, ενώ

–        ακολουθούν με μικρότερη προτίμηση ο παραγωγός, το μανάβικο, και η παραγωγή από τον καταναλωτή.

–        Πολύ μικρό ποσοστό 7% θα αγόραζε κάτι από το διαδίκτυο.

Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον πως:

–        53% είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν μέχρι και 10% περισσότερο για τα βιολογικά τρόφιμα,

–        20% των νοικοκυριών είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν μέχρι 25% περισσότερο, ενώ

–        μόνο 5% είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν μέχρι και 50% περισσότερο.

–        Αντίθετα 1/5 δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερο.

Αυτό το οποίο εξάγεται ξεκάθαρα μέσα από την οικονομετρική ανάλυση, είναι πως υπάρχουν:

1. Έντονες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων

• Υποκειμενικές Νόρμες των γυναικών επηρεάζουν τη Συμπεριφοριστική τους Πρόθεση για αγορά βιολογικών τροφίμων (δε συμβαίνει για τους άντρες)
• Στις γυναίκες, ο Έλεγχος της Συμπεριφοράς επηρεάζει πιο έντονα τις Προθέσεις τους παρά στους άντρες (είναι όμως μεγάλη η επίδραση και στους δύο)
• Οι Προθέσεις των γυναικών μετατρέπονται με πιο έντονο βαθμό σε Συμπεριφορά παρά στους άντρες
• Και τα δύο φύλα νιώθοντας πως έχουν τον Έλεγχο της Συμπεριφοράς είναι πιθανότερο να υιοθετήσουν τη Συμπεριφορά
• Η Ηλικία, το Μέγεθος της Οικογένειας και το Μορφωτικό Επίπεδο επηρεάζουν τη συμπεριφορά μονάχα των γυναικών
• Οι άνδρες αξιολογούν λιγότερο το κόστος της αγοράς από ό,τι οι γυναίκες

2. Έντονες διαφορές λόγω προηγούμενης αγοράς βιολογικών τροφίμων

• Για άτομα τα οποία έχουν αγοράσει βιολογικά τρόφιμα στο παρελθόν η Πρόθεση για αγορά οδηγεί σε πιο έντονη υιοθέτηση της Συμπεριφοράς
• Για τα άτομα που έχουν καταναλώσει βιολογικά τρόφιμα οι επιδράσεις της Στάσης, των Νορμών και του Ελέγχου στην Πρόθεση εξασθενούν
• Η προηγούμενη αγορά βιολογικών τροφίμων ενισχύει τον αντίκτυπο του Ελέγχου της Συμπεριφοράς πάνω στη Συμπεριφορά

Κατανοώντας το μοντέλο συμπεριφοράς των καταναλωτών βιολογικών τροφίμων μας επιτρέπεται να υλοποιήσουμε στοχευμένες παρεμβάσεις που θα την επηρεάσουν οι οποίες εμπλέκουν ή αφορούν

–        Παραγωγούς Βιολογικών Τροφίμων

–        Εκπρόσωπους Παραγωγών/Καταναλωτών

–        Καταστήματα Πώλησης Τροφίμων

–        Ρυθμιστικές Αρχές και Εξωτερικοί Χρηματοδότες οι οποίοι μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του Κύπριου καταναλωτή βιολογικών τροφίμων

Συνέντευξη του Δρ Παύλου Συμεού στο ΚΑΝΑΛΙ 6: KANALI 6 press release